عزت نفس کودک (۳ تا ۱۲ ماهه)

خلاصه

در این مقاله می‌آموزید عزت نفس در کودکان ۳ تا ۱۲ ماهه چگونه و از کجا شکل می‌گیرد، چه رفتارهای والدین آن را تقویت یا تضعیف می‌کند و چطور می‌توان با کارهای ساده روزمره، پایه اعتمادبه‌نفس سالم را از همان ماه‌های اول زندگی بنا کرد.

مقدمه

شاید تصور شود عزت نفس مفهومی مخصوص سنین بالاتر است، اما واقعیت این است که پایه‌های عزت نفس از ماه‌های اول زندگی شکل می‌گیرد. کودک ۳ تا ۱۲ ماهه هنوز درباره خودش فکر نمی‌کند، اما از طریق رفتار والدین می‌آموزد «آیا دنیا جای امنی است؟» و «آیا من ارزشمند هستم؟». پاسخ به این دو سؤال، زیربنای عزت نفس در سال‌های بعد خواهد بود.

عزت نفس در کودک ۳ تا ۱۲ ماهه یعنی چه؟

در این سن، عزت نفس به شکل احساس امنیت، ارزشمندی و قابل اعتماد بودن محیط بروز می‌کند، نه به صورت خودارزیابی کلامی.

نشانه‌های پایه عزت نفس سالم:

• آرام شدن کودک با آغوش والدین
• لبخند زدن و برقراری تماس چشمی
• کنجکاوی برای کشف محیط
• واکنش مثبت به صدا و چهره آشنا

طبق تحقیقات رشد اولیه، احساس امنیت در سال اول زندگی، پیش‌بینی‌کننده اعتمادبه‌نفس در سال‌های بعد است.

نقش دلبستگی ایمن در شکل‌گیری عزت نفس

بین ۳ تا ۱۲ ماهگی، کودک سبک نشان دادن دلبستگی را می‌آموزد.

دلبستگی ایمن زمانی شکل می‌گیرد که:

• والدین به گریه کودک پاسخ می‌دهند
• نیازهای او قابل پیش‌بینی برآورده می‌شود
• تماس بدنی، آغوش و نوازش وجود دارد

بر اساس مطالعات روانشناسی رشد، کودکانی که دلبستگی ایمن دارند، در آینده عزت نفس بالاتری نشان می‌دهند.

رفتارهای ساده‌ای که عزت نفس نوزاد را تقویت می‌کند

نگاه کردن به چشم کودک هنگام صحبت

پاسخ دادن به صداها و غان‌وغون‌ها

نام بردن احساسات: «می‌دونم ناراحتی»

اجازه تلاش (مثلاً گرفتن اسباب‌بازی)

تشویق با لبخند، نه اغراق کلامی

آیا شما هم متوجه شده‌اید کودک‌تان با توجه شما آرام‌تر می‌شود؟ تجربه‌تان را در بخش نظرات بنویسید.

چه رفتارهایی به پایه عزت نفس کودک آسیب می‌زند؟

نادیده گرفتن مداوم گریه

واکنش خشن یا بی‌ثبات

مقایسه کودک با دیگران (حتی به شوخی)

تحریک بیش از حد و بی‌توجهی به خستگی

بر اساس گزارش‌های یونیسف، بی‌پاسخ ماندن نیازهای عاطفی اولیه می‌تواند احساس ناایمنی پایدار ایجاد کند.

آیا تشویق زیاد باعث عزت نفس بالا می‌شود؟

در این سن، کیفیت رابطه مهم‌تر از میزان تشویق است. کودک به تحسین کلامی زیاد نیاز ندارد؛ حضور، پاسخ‌دهی و توجه واقعی، اثرگذارتر است.