همه چیز درباره زردی نوزاد

خلاصه

در این مقاله یاد می‌گیرید زردی نوزاد چیست، چرا ایجاد می‌شود، چه زمانی خطرناک است، چه علائمی دارد، چگونه در خانه مراقبت کنید، و چه زمانی باید فوراً نوزاد را به پزشک ببرید. همچنین درباره درمان‌های مؤثر مثل فوتوتراپی و اشتباهات رایج والدین توضیح داده می‌شود.

مقدمه

زردی یکی از رایج‌ترین مشکلات هفته‌های اول زندگی است. تقریباً ۶۰٪ نوزادان ترم و ۸۰٪ نوزادان نارس درجاتی از زردی دارند (طبق تحقیقات AAP). بیشتر موارد بی‌خطر هستند؛ اما اگر دیر تشخیص داده شوند، می‌توانند برای مغز نوزاد خطر ایجاد کنند. آگاهی والدین در ۰ تا ۳ ماهگی بسیار مهم است.

زردی نوزاد دقیقاً چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

زردی زمانی ایجاد می‌شود که بیلی‌روبین در خون نوزاد بالا برود. این ماده از تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود و اگر کبد نوزاد هنوز کامل رشد نکرده باشد، نمی‌تواند آن را دفع کند.

مهم‌ترین دلایل علمی زردی (طبق PubMed و راهنمای AAP)

• کبد نابالغ (شایع‌ترین علت)
• خونریزی زیرپوستی هنگام تولد
• ناسازگاری گروه خونی مادر و نوزاد (ABO یا Rh)
• کمبود شیر و دهیدراته شدن نوزاد
• عفونت‌ها (کم‌تر رایج اما مهم)
• کمبود آنزیم G6PD

علائم زردی نوزاد چیست؟

چطور زردی را تشخیص دهیم؟

زرد شدن پوست، ابتدا در صورت و سپس سینه و شکم

زردی در چشم‌ها (صلبیه)

خواب‌آلودگی غیرعادی

مکیدن ضعیف یا بی‌اشتهایی

گریه نامعمول و بی‌قراری

توصیه: در نور طبیعی روز پوست نوزاد را بررسی کنید؛ نور زرد اتاق ممکن است شما را اشتباه بیندازد.

زردی نوزاد از چه عددی خطرناک است؟

(اعداد بر اساس راهنمای American Academy of Pediatrics)

کمتر از ۱۰ → معمولاً طبیعی

۱۰ تا ۱۵ → نیاز به بررسی و پیگیری دقیق

۱۵ تا ۲۰ → احتمال نیاز به فوتوتراپی

بیش از ۲۰ → خطر بالا و نیاز به بستری

بیش از ۲۵ → خطر آسیب مغزی (باید فوری اقدام شود)

آیا زردی نوزاد مسری است؟

خیر. زردی بیماری مسری نیست و ارتباطی به ویروس یا باکتری ندارد.

درمان زردی نوزاد

۱) درمان خانگی علمی

(طبق مطالعات UNICEF، درمان خانگی فقط مراقبت کمکی است، نه جایگزین درمان پزشکی)

• شیردهی منظم و مکرر

روزانه ۸ تا ۱۲ بار شیردهی

شیر بیشتر → دفع مدفوع بیشتر → خروج بیلی‌روبین

• 
  بیدار نگه داشتن نوزاد برای شیر خوردن

نوزاد خواب‌آلود با زردی باید هر ۲ تا ۳ ساعت شیر بخورد.

می‌توانید آرام کف پا را قلقلک دهید یا لباسش را کمی باز کنید.

• نور خورشید

بر اساس تحقیقات جدید، نور مستقیم خورشید جایگزین فوتوتراپی نیست.
اما تماس ۳۰ دقیقه‌ای غیر مستقیم نور روز می‌تواند کمک‌ کننده باشد.

درمان‌های اشتباه و خطرناک

• آب‌قند دادن
• گیاهان دارویی
• قرار دادن نوزاد زیر نور مستقیم آفتاب
• استفاده از چراغ مطالعه یا نورهای صنعتی

۲) فوتوتراپی – درمان استاندارد جهانی

فوتوتراپی چه می‌کند؟

نور آبی مخصوص، بیلی‌روبین را به نوعی تبدیل می‌کند که از طریق ادرار دفع می‌شود.

فوتوتراپی در بیمارستان

معمولاً ۱ تا ۳ روز کافی است.

نوزاد فقط پوشک و محافظ چشم دارد.

شیر خوردن در فواصل ادامه دارد.

دستگاه فوتوتراپی خانگی

در ایران مرسوم است، اما حتماً باید تحت نظر پزشک و با بررسی روزانه بیلی‌روبین باشد.

۳) تعویض خون

در موارد بسیار شدید (بیلی‌روبین بالای ۲۵–۳۰)، پزشکان از این روش استفاده می‌کنند.
این روش نادر است و معمولاً وقتی درمان‌ها کار نکنند انجام می‌شود.

چه زمانی باید فوراً به پزشک مراجعه کرد؟

طبق راهنمای AAP این موارد هشدار جدی‌اند:

زردی در ۲۴ ساعت اول تولد

خواب عمیق و سخت بیدار شدن

مکیدن ضعیف یا قطع شیر خوردن

گریه زیر و تیز

زردی که به پاها رسیده

بیلی‌روبین بالای ۱۵ در نوزاد کمتر از یک هفته

بی‌حالی یا کاهش وزن شدید

اگر تجربه‌ای دارید که به شما کمک کرد زردی فرزندتان سریع‌تر بهتر شود، خوشحال می‌شویم آن را در بخش نظرات مقاله بنویسید.