شیرخوارگی

آموزش شیردهی نوزاد (۰ تا ۳ ماه)

مقدمه

شیردهی طبیعی نه‌تنها بهترین منبع تغذیه برای نوزاد است، بلکه لحظه‌ای سرشار از عشق و آرامش بین مادر و کودک ایجاد می‌کند.
اما در روزهای ابتدایی، بسیاری از مادران با مشکلاتی مثل درد نوک سینه، بی‌قراری نوزاد یا مکیدن نادرست روبه‌رو می‌شوند.
خبر خوب این است که بیشتر این مشکلات با رعایت چند نکته کلیدی در روش صحیح شیردهی به‌راحتی قابل پیشگیری‌اند.

  1. پیش از شروع شیر دادن. دست‌هایتان را با آب و صابون بشویید.
  2. محیط را آرام و بدون مزاحمت کنید. نوزاد در فضای آرام بهتر می‌مکد.
  3. وضعیت راحتی برای نشستن انتخاب کنید. از بالش شیردهی یا صندلی پشتی‌دار استفاده کنید.
  4. در صورت سفت بودن سینه، کمی ماساژ دهید تا جریان شیر روان‌تر شود.
  5. تماس پوستی برقرار کنید (پوست مادر و نوزاد با هم تماس داشته باشند)؛ این تماس به ترشح هورمون شیر کمک می‌کند.
  • روش صحیح قرار دادن نوزاد روی سینه

این مرحله کلید موفقیت در شیردهی است. نوزاد باید بتواند سینه را درست در دهان بگیرد.

گام‌به‌گام:

  1. دهان نوزاد را تحریک کنید.با نوک سینه لب پایین نوزاد را لمس کنید تا دهانش باز شود.
  2. زمانی که دهان کاملاً باز شد، نوزاد را به سینه نزدیک کنید.(نه اینکه سینه را به دهان او ببرید).
  3. دهان نوزاد باید بخش زیادی از هاله سینه را بپوشاند، نه فقط نوک آن.
  4. چانه نوزاد به سینه بچسبد و بینی‌اش آزاد بماند تا بتواند راحت نفس بکشد.
  5. بدن نوزاد در یک خط مستقیم باشد (گوش، شانه و لگن در یک راستا).
  • نشانه‌های گرفتن درست سینه

برای اینکه مطمئن شوید نوزاد به‌درستی سینه را گرفته است، به نشانه‌های زیر دقت کنید:

  1. دهان او کاملاً باز است و لب‌ها به بیرون برگشته‌اند.
  2. چانه به سینه چسبیده و بینی تقریباً آزاد است.
  3. صدای مکیدن آرام و بلع شنیده می‌شود.
  4. درد یا سوزش در نوک سینه احساس نمی‌کنید.
  5. پس از چند دقیقه، احساس می‌کنید سینه نرم‌تر شده است (یعنی شیر تخلیه می‌شود).
  • زمان‌بندی و دفعات شیردهی

نوزاد ۰ تا ۳ ماه باید هر ۲ تا ۳ ساعت شیر بخورد (حدود ۸ تا ۱۲ بار در شبانه‌روز).

بهتر است به‌جای زمان‌بندی دقیق، بر اساس تقاضای نوزاد (هر زمان که گرسنه است) شیردهی کنید.

نشانه‌های گرسنگی نوزاد:

  1. تکان دادن سر به دنبال سینه
  2. باز کردن دهان و مکیدن هوا
  3. بی‌قراری و گریه ملایم

نکته: وزادان تازه‌متولدشده نباید بیش از ۴ ساعت بدون شیر بمانند، حتی در شب.

  • تغییر دادن سینه در حین شیردهی

در هر وعده، ابتدا از سینه‌ای که آخرین بار کمتر استفاده شده شروع کنید.

اجازه دهید نوزاد یک سینه را تا زمانی که خودش رها کند بمکد؛ زیرا شیر انتهایی (hindmilk) پرچرب‌تر و سیرکننده‌تر است.

سپس در صورت تمایل نوزاد، سینه دیگر را هم پیشنهاد دهید.

  • پایان شیردهی به روش درست

هیچ‌گاه سینه را ناگهانی از دهان نوزاد بیرون نکشید!
برای قطع کردن مکیدن، به‌آرامی انگشت کوچک خود را بین دهان نوزاد و سینه بگذارید تا مکش قطع شود.

  • وضعیت‌های مناسب شیردهی

حالت‌های مختلفی وجود دارد که باید بر اساس راحتی مادر و نوزاد انتخاب شود:

  1. حالت گهواره‌ای (Cradle)
  2. حالت گهواره متقاطع (Cross-Cradle)
  3. حالت زیر بغل (Football Hold)
  4. حالت درازکش جانبی برای شب
  5. حالت تکیه‌داده یا زیستی برای تماس پوستی بیشتر
  • بعد از شیردهی

نوزاد را به‌صورت ایستاده روی شانه‌تان بگذارید و به‌آرامی پشتش را بمالید یا ضربه‌های ملایم بزنید تا آروغ بزند.

چند دقیقه صبر کنید تا شیر اضافی خارج شود.

اگر نوک سینه تحریک‌شده است، چند قطره از شیر خود را روی آن بمالید و خشک شود — این کار ضدعفونی و نرم می‌کند.

  • خطاهای رایج در شیردهی

  1. فقط نوک سینه را در دهان نوزاد گذاشتن
  2. خم کردن بدن به سمت نوزاد (به‌جای آوردن نوزاد به سمت خود)
  3. بی‌توجهی به علائم گرسنگی نوزاد
  4. نادیده گرفتن درد و ادامه شیردهی با وضعیت اشتباه
  5. تعویض مکرر سینه پیش از تخلیه کامل یکی از آنها

سوالات متداول درباره آموزش شیردهی نوزاد (۰ تا ۳ ماه)

نشانه‌های تغذیه مؤثر شامل بلع آرام، صدای مکیدن منظم، عدم درد در نوک سینه و آرامش نوزاد پس از شیر خوردن است. اگر صدای “کلیک” می‌شنوی یا نوک سینه بعد از شیردهی دردناک است، احتمالاً وضعیت نوزاد درست نیست

بهتر است هر وعده با یک سینه شروع شود و در صورت نیاز نوزاد، سینه دیگر هم ارائه شود. شیر انتهای هر سینه چرب‌تر است و برای افزایش وزن نوزاد اهمیت زیادی دارد

شیردهی باید بر اساس تقاضای نوزاد انجام شود، نه زمان‌بندی ثابت. معمولاً نوزادان تازه‌متولدشده هر ۲ تا ۳ ساعت (۸ تا ۱۲ بار در روز) نیاز به شیر دارند.

نتیجه‌گیری

 شیردهی موفق یعنی قرارگیری درست نوزاد، گرفتن کامل سینه و احساس راحتی مادر.
هیچ روش جادویی وجود ندارد — تنها تمرین و آرامش، باعث هماهنگی بهتر شما و نوزاد می‌شود.
در صورت وجود درد، زخم یا بی‌قراری مداوم، حتماً از مشاور شیردهی یا ماما کمک بگیرید.

آموزش فرزندپروری در دوران بارداری
به زودی ...

دوران بارداری

پیش از بارداری تا زایمان

فرزندپروری برای شیرخوارگان

شیرخوارگی

تولد تا 3 ماهگی

آموزش فرزند پروری برای کودکان نوپا
به زودی ...

کودکی

3 تا 12 ماهگی

به زودی ...

نوپایی

1 تا 3 سالگی

آموزش فرزند پروری در پیش از دبستان
به زودی ...

پیش دبستانی

3 تا 5 سالگی

به زودی ...

مدرسه

5 تا 8 سالگی

آموزش فرزندپروری برای کودکان پیش از نوجوانی
به زودی ...

پیش از نوجوانی

8 تا 12 سالگی

به زودی ...

نوجوانی

12 تا 18 سالگی

منابع معتبر

  • WHO – Infant and Young Child Feeding Guidelines
  • UNICEF – Positioning and Attachment in Breastfeeding
  • NHS UK – How to Breastfeed: Correct Latch and Position
  • وزارت بهداشت، دفتر سلامت نوزادان – دفترچه آموزش مادران شیرده، ۱۴۰۲

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *