سرماخوردگی نوزاد ۰ تا ۳ ماه

خلاصه

در این مقاله توضیح می‌دهیم سرماخوردگی نوزاد چیست، چه علائمی دارد، چه زمانی خطرناک می‌شود، چطور باید از نوزاد مراقبت کرد، چه چیزهایی کاملاً ممنوع است، و چه زمانی باید نوزاد را فوراً به پزشک یا اورژانس برد. اطلاعات بر اساس معتبرترین منابع جهانی مانند AAP، WHO، UNICEF، CDC و تازه‌ترین مطالعات PubMed تهیه شده است.

مقدمه

نوزادان ۰ تا ۳ ماه به دلیل سیستم ایمنی ضعیف، نسبت به ویروس‌هایی مثل سرماخوردگی بسیار آسیب‌پذیر هستند. برخلاف کودکان بزرگ‌تر، سرماخوردگی در نوزادان می‌تواند سریع به مشکلات جدی مانند مشکلات تنفسی یا عفونت‌های شدید تبدیل شود. همین موضوع باعث می‌شود والدین نیاز به دانش و آمادگی کافی داشته باشند.

سرماخوردگی نوزاد چیست و چرا مهم است؟

سرماخوردگی معمولاً یک عفونت ویروسی دستگاه تنفسی است. ویروس‌هایی مثل رینوویروس (Rhinovirus)، RSV، آدنوویروس و کرونا شایع‌ترین دلایل سرماخوردگی هستند.

چرا در نوزادان زیر ۳ ماه مهم‌تر است؟

راه‌های هوایی بسیار کوچک

احتمال بالاتر مشکلات تنفسی

سیستم ایمنی ناپخته

خطر تبدیل شدن به عفونت‌های جدی

علائم رایج سرماخوردگی در نوزاد (طبق WHO و PubMed)

علائم شایع و معمولاً کم‌خطر:

• آبریزش بینی
• عطسه
• گرفتگی بینی
• سرفه خفیف
• کاهش اشتها
• خواب‌آلودگی بیشتر از معمول

علائم خطرناک که نیاز به مراجعه فوری دارند:

• تب 38 درجه یا بالاتر
• تنفس سریع، سخت یا خرخر
• مکث بین نفس‌ها
• کبودی اطراف لب
• بی‌حالی یا سستی
• گریه غیرمعمول یا جیغ‌دار
• امتناع از شیر خوردن
• خشک شدن پوشک (کاهش ادرار)

چه عواملی باعث سرماخوردگی نوزاد می‌شوند؟

طبق تحقیقات CDC:

۱. تماس با فرد بیمار

حتی تماس کوتاه با عطسه یا سرفه افراد می‌تواند انتقال ویروس را رقم بزند.

۲. بوسیدن صورت نوزاد

یکی از شایع‌ترین دلایل انتقال.

۳. گردش ویروس‌ها در محیط سرد یا شلوغ

مثل مهمانی‌ها یا مراکز خرید.

۴. خواهر یا برادر بزرگ‌تر

کودکان مدرسه‌ای ویروس را سریع منتقل می‌کنند.

چگونه از نوزاد سرماخورده مراقبت کنیم؟ (گام‌به‌گام)

گام ۱: بینی نوزاد را باز نگه دارید

نفس کشیدن راحت = شیر خوردن بهتر.

روش‌های ایمن:

قطره سالین (سرم فیزیولوژی) مخصوص نوزاد

استفاده از پوار بینی مخصوص نوزاد

بخور سرد در اتاق

طبق AAP استفاده از بخور گرم برای نوزاد توصیه نمی‌شود.

گام ۲: شیردهی منظم ادامه داشته باشد

شیر مادر بهترین "دارو" برای تقویت سیستم ایمنی است.
اگر نوزاد شیرخشک می‌خورد، حجم کم اما دفعات بیشتر بدهید.

گام ۳: استراحت کافی

بدن نوزاد برای مبارزه با ویروس به انرژی نیاز دارد.
اتاق آرام، نور کم و دمای ۲۰ تا ۲۲ درجه ایده‌آل است.

گام ۴: مرطوب نگه داشتن هوا

بخور سرد به کاهش سرفه، خشکی بینی و راحتی نفس کمک می‌کند.

گام ۵: لباس سبک

لباس زیاد می‌تواند دمای بدن را بالا ببرد.
لباس راحت = راحتی تنفس.

چه چیزهایی برای سرماخوردگی نوزاد کاملاً ممنوع است؟

مطابق توصیه AAP و WHO:

1. هیچ داروی سرماخوردگی (شربت، قطره، حتی گیاهی)
2. هیچ داروی تب‌بری بدون تجویز پزشک
3. نرم‌کننده‌های بینی بزرگسالان
4. روغن‌های گیاهی قوی (اکالیپتوس، منتول)
5. بخور گرم نزدیک نوزاد
6. عسل (تا یک‌سالگی ممنوع)
7. مالیدن ویکس یا پمادهای مشابه روی قفسه سینه

چه زمانی باید فوراً نوزاد را به پزشک یا اورژانس ببریم؟

طبق استاندارد American Academy of Pediatrics:

تب 38°C یا بیشتر

نفس‌نفس زدن یا سختی تنفس

کبودی لب‌ها

بی‌حالی

ناتوانی در شیر خوردن

خواب‌آلودگی غیرطبیعی

خشکی پوشک (کمتر از ۶ بار ادرار در روز)

صدای سوت هنگام نفس کشیدن

سرفه شدید یا مداوم

اگر نوزاد کمتر از ۲۱ روز دارد و هر علائمی از سرماخوردگی بروز کند

درمان سرماخوردگی نوزاد در بیمارستان چگونه است؟

پزشک ممکن است:

معاینه کامل تنفس

بررسی اکسیژن خون

تست ویروسی (RSV، کرونا، آنفولانزا)

آزمایش خون

بررسی کم‌آبی

در موارد خاص، دارو یا بستری کودک

چطور از سرماخوردگی نوزاد پیشگیری کنیم؟

توصیه‌های WHO و UNICEF:

شست‌وشوی دست‌ها قبل از لمس نوزاد

جلوگیری از ملاقات افراد بیمار

عدم بوسیدن صورت و دست‌های نوزاد

تهویه مناسب خانه

دور نگه داشتن نوزاد از دود سیگار

خشک و تمیز نگه داشتن اسباب‌بازی و پستانک

واکسیناسیون کامل مادر در دوران بارداری (مثل آنفولانزا)