چطور از شیر خشک استفاده کنیم؟
مقدمه
گاهی ممکن است مادر نتواند بهطور کامل با شیر خود نوزاد را تغذیه کند و از شیر خشک استفاده کند.
در چنین شرایطی، نحوه صحیح آمادهسازی و استفاده از شیر خشک اهمیت زیادی دارد، چون کوچکترین خطا در دما، مقدار یا نگهداری میتواند باعث ناراحتی یا عفونت گوارشی در نوزاد شود.
انتخاب شیر خشک مناسب
قبل از انتخاب شیر خشک، با پزشک یا متخصص اطفال مشورت کنید. معمولاً برای نوزادان ۰ تا ۳ ماه از شیر خشک نوع «Starter» یا «مرحله ۱» استفاده میشود.
انواع رایج:
- شیر خشک معمولی (مبتنی بر گاو): مناسب برای بیشتر نوزادان.
- شیر خشک ضد حساسیت (Hypoallergenic): اگر نوزاد آلرژی یا کولیک دارد.
- شیر خشک مخصوص نوزادان نارس یا کموزن: دارای کالری و پروتئین بیشتر.
آمادهسازی ایمن شیر خشک
وسایل لازم
- شیشه شیر و سرپوش استریل
- قاشق پیمانه داخل قوطی
- آب جوشیدهی خنکشده (حدود ۷۰ درجه سانتیگراد)
مراحل
- شستن دستها با آب و صابون بهمدت ۲۰ ثانیه.
- استریل کردن شیشه شیر با جوشاندن یا دستگاه استریل.
- جوشاندن آب: بگذارید کمی خنک شود تا به حدود ۷۰ درجه برسد (نه سرد و نه خیلی داغ).
- افزودن پودر: طبق دستور روی بسته، مثلاً ۱ پیمانه برای هر ۳۰ میلیلیتر آب.
- بستن شیشه و تکان دادن ملایم تا پودر کاملاً حل شود.
- بررسی دما: چند قطره روی مچ دست بچکانید؛ باید گرم و نه داغ باشد.
نکته: هرگز پودر شیر خشک را با آب سرد یا آب گرم دستگاه تصفیه درست نکنید — خطر آلودگی میکروبی وجود دارد.
مقدار شیر خشک مورد نیاز
بهطور میانگین نوزاد در سه ماه اول به اندازه زیر نیاز دارد:
سن نوزاد مقدار در هر وعده دفعات در شبانهروز
- هفته اول ۳۰ تا ۶۰ میلیلیتر هر ۲ تا ۳ ساعت
- ۱ تا ۲ ماه ۶۰ تا ۹۰ میلیلیتر هر ۳ تا ۴ ساعت
- ۲ تا ۳ ماه ۹۰ تا ۱۲۰ میلیلیتر هر ۴ ساعت
نکته: اگر نوزاد سیر شد و شیشه را پس زد، او را مجبور به خوردن نکنید. هر نوزاد نیاز خاص خودش را دارد.
نگهداری شیر خشک آمادهشده
اگر نوزاد بلافاصله شیر را نمیخورد، میتوانید تا ۲ ساعت در دمای اتاق نگه دارید.
در یخچال (حداکثر ۴ درجه) تا ۲۴ ساعت قابل نگهداری است.
هرگز شیر مانده در شیشه را دوباره گرم یا استفاده نکنید.
تمیز و استریل کردن وسایل
پس از هر وعده، شیشه و سرپوش را با آب داغ و برس مخصوص بشویید و حداقل یکبار در روز استریل کنید.
برای استریل کردن: ۵ دقیقه جوشاندن در آب، یا استفاده از دستگاه استریل بخار یا مایکروویو
نکات مهم ایمنی
- آبمیوه، شیر گاو یا شکر به شیر خشک اضافه نکنید.
- از شیر خشک تاریخگذشته یا قوطی بازمانده بیش از ۴ هفته استفاده نکنید.
- شیر را در مایکروویو گرم نکنید (ممکن است نقاط داغ و خطر سوختگی ایجاد کند).
- در صورت استفراغ، اسهال یا بیمیلی به خوردن، با پزشک مشورت کنید.
نشانههای تغذیه کافی نوزاد
- حداقل ۶ پوشک خیس در روز
- افزایش وزن منظم (طبق منحنی رشد)
- خواب آرام پس از تغذیه
سوالات متداول درباره طریقه استفاده از شیرخشک
اگر آب معدنی دارای برچسب مناسب نوزاد باشد و جوشانده شود، بله — ولی آب لولهکشی جوشیده بهتر است.
در حین تغذیه، شیشه را کمی کج بگیرید تا هوا وارد دهان نوزاد نشود و بعد از هر وعده بادگلوی او را بگیرید.
بله، تغذیه ترکیبی (شیر مادر + شیر خشک) با راهنمایی پزشک مجاز است.
نتیجهگیری
آمادهسازی درست شیر خشک، یکی از مهمترین مهارتهایی است که هر والد باید بیاموزد.
با رعایت بهداشت، دمای مناسب آب و مقدار دقیق پودر، میتوانید مطمئن باشید که نوزاد شما در سه ماه اول، تغذیهای ایمن و سالم دارد.

دوران بارداری
پیش از بارداری تا زایمان


کودکی
3 تا 12 ماهگی

نوپایی
1 تا 3 سالگی

پیش دبستانی
3 تا 5 سالگی

مدرسه
5 تا 8 سالگی

پیش از نوجوانی
8 تا 12 سالگی

نوجوانی
12 تا 18 سالگی
منابع معتبر
NHS (UK). How to Make Up Infant Formula
WHO Guidelines. [Safe Preparation of Infant Formula]
American Academy of Pediatrics (AAP). Infant Formula Feeding Guide
یونیسف: راهنمای تغذیه نوزادان با شیر خشک

گردنبند
آویز گردنبند
دستبند
تکدست یا النگو
گوشواره
زنجیر
سرویس ( ست )
نیم ست
پابند
انگشتر
شیشه عقب ماشین
شیشه سانروف ماشین
سقف تمام شیشه یا شیشه پانوراما
شیشه درب ماشین
شیشه لچکی یا بادگیر ماشین
شیشه روگلگیری یا روستونی ماشین
آینه بغل ماشین

گردنبند
آویز گردنبند
دستبند
تکدست یا النگو
گوشواره
زنجیر
سرویس ( ست )
نیم ست
پابند
انگشتر