بازگشت یا پسرفت رشدی در نوزاد ۰ تا ۳ ماه

خلاصه

در این مقاله یاد می‌گیرید پسرفت رشدی چیست، چرا نوزاد ممکن است برخی مهارت‌های اولیه‌اش را از دست بدهد، چه علائمی باید شما را نگران کند و چگونه باید واکنش نشان دهید. همچنین دلایل پزشکی و غیرپزشکی این اتفاق را همراه با زمان مناسب مراجعه به پزشک بررسی می‌کنیم.

مقدمه

نوزادان معمولاً در سه ماه اول زندگی هر هفته رفتارهای جدیدی نشان می‌دهند؛ از لبخند اجتماعی تا واکنش به صداها و کنترل بهتر بدن. اما برخی والدین ناگهان متوجه می‌شوند که نوزادشان رفتاری را که قبلاً انجام می‌داده دیگر انجام نمی‌دهد. این حالت که به آن پسرفت یا بازگشت رشدی (Developmental Regression) گفته می‌شود، در این سن بسیار حساس است و نباید نادیده گرفته شود.
در ادامه نشانه‌ها، دلایل و اقدامات لازم را بررسی می‌کنیم.

پسرفت رشدی در نوزاد ۰ تا ۳ ماه چیست؟

پسرفت رشدی یعنی کودک مهارتی را که قبلاً به‌دست آورده بود، از دست بدهد یا کمتر از قبل انجام دهد.
مثلاً:

دیگر لبخند اجتماعی نمی‌زند

به صداها واکنش نشان نمی‌دهد

حرکاتی که قبلاً داشت کم یا متوقف شده‌اند

تماس چشمی کمتر شده

بر اساس مطالعات American Academy of Pediatrics (AAP)، پسرفت رشدی در هر سنی از جمله در ماه‌های اول تولد نیاز به بررسی سریع دارد.

نشانه‌های مهم پسرفت رشدی در نوزاد ۰ تا ۳ ماه

از دست دادن مهارت‌های اجتماعی

نشانه‌ها

نوزادی که قبلاً لبخند می‌زد، دیگر لبخند نمی‌زند

کاهش تماس چشمی

واکنش کمتر به چهره مادر یا صداهای آشنا
این موارد ممکن است نشانه مشکلات عصبی یا اختلالات رشد اجتماعی باشند.

کاهش واکنش‌های شنیداری و بینایی

نشانه‌ها

نوزاد دیگر سرش را به سمت صداها نمی‌چرخاند

به صداهای بلند واکنشی ندارد

اشیا را مثل قبل دنبال نمی‌کند
مطالعات یونیسف تأکید می‌کنند که از دست دادن واکنش‌های حسی یکی از هشدارهای مهم پسرفت رشدی است.

کاهش توانایی‌های حرکتی

نشانه‌ها

نوزادی که سرش را کمی بالا می‌آورد، حالا دیگر نمی‌تواند

کمتر دست و پا تکان می‌دهد

حرکات بدن شل‌تر یا غیرعادی شده

استفاده کمتر از یک سمت بدن

این علامت‌ها طبق گزارشات PubMed می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات عصبی مثل ضعف عضلانی یا اختلالات سیستم حرکتی باشد.

تغییرات رفتاری

نشانه‌ها

بی‌قراری یا بی‌تفاوتی ناگهانی

کاهش واکنش به لمس و در آغوش گرفتن

کاهش ارتباط صوتی (کمتر غان‌وغون کردن)

اگر این رفتارها را تجربه کرده‌اید، دعوت کنید در بخش نظرات تجربه خود را بنویسند؛ برای والدین دیگر بسیار کمک‌کننده است.

دلایل احتمالی پسرفت رشدی در نوزاد ۰ تا ۳ ماه

بیماری‌ها یا مشکلات عصبی پنهان

تشنج‌های خفیف

بیماری‌های ژنتیکی نادر

اختلالات سیستم عصبی
هرچند نادر است، اما باید بررسی شود.

مشکلات شنوایی یا بینایی

گاهی پسرفت ناشی از کاهش دید یا شنوایی است.
مثلاً:

عفونت گوش

زردی شدید درمان‌نشده

عفونت‌های چشمی

تأثیر عوامل محیطی

کمبود خواب مزمن

تحریک بیش‌ازحد یا خیلی کم

تغییر محیط یا مراقب

عفونت‌ها یا تب‌های شدید

مطالعات AAP نشان می‌دهد برخی عفونت‌ها می‌توانند موقتاً مهارت‌های رشدی نوزاد را مختل کنند.

خطا در برداشت والدین

گاهی والدین کاهش یک رفتار را پسرفت در نظر می‌گیرند، در حالی که تغییرات بخشی طبیعی از رشد است.
مثلاً نوزادی ممکن است چند روز کمتر لبخند بزند اما دوباره شروع کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

اگر هر یک از موارد زیر رخ دهد نیاز به بررسی فوری وجود دارد:

از دست دادن هر نوع مهارت اجتماعی (مثل لبخند یا تماس چشمی)

واکنش نداشتن به صداها

توقف حرکات بدن یا شل شدن شدید

لبخند نزدن تا پایان ماه دوم

نداشتن غان‌وغون تا پایان ماه سوم

کاهش ناگهانی هوشیاری و توجه

پزشک ممکن است:

معاینه عصبی

تست شنوایی

بررسی رشد مغزی

ارجاع به نورولوژی اطفال

را توصیه کند.

چطور از پسرفت رشدی پیشگیری کنیم؟

روتین مشخص روزانه

خواب، تغذیه و ارتباط چهره به چهره به رشد پایدار کمک می‌کند.

تحریک مناسب

حرف زدن

آواز خواندن

تماس چشمی

بازی‌های ساده مثل آینه

چکاپ‌های منظم

بر اساس استاندارد CDC، ویزیت‌های ماهانه در ماه‌های اول برای تشخیص زودهنگام ضروری است.

واکنش سریع به تغییرات

حتی اگر مطمئن نیستید، بهتر است بررسی انجام شود.