ادرار و مدفوع نوزاد ۰ تا ۳ ماه

خلاصه

در این مقاله یاد می‌گیرید تعداد طبیعی پوشک خیس، رنگ‌های مختلف مدفوع، نشانه‌های مدفوع سالم، تفاوت مدفوع نوزاد شیر مادر و شیرخشک، علائم خطر در ادرار و مدفوع و این‌که چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد. اطلاعات کاملاً مطابق توصیه‌های AAP، NHS، WHO و مطالعات PubMed است تا والدین با اطمینان بیشتر وضعیت نوزادشان را بررسی کنند.

مقدمه

والدین تازه‌کار معمولاً از روی «پوشک» نوزاد وضعیت سلامت او را می‌سنجند. ادرار و مدفوع، یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های هیدراتاسیون، سلامت گوارش و حتی احتمال عفونت است.
شناخت رنگ‌ها، تعداد و تغییرات طبیعی کمک می‌کند زودتر هر مشکل احتمالی را تشخیص دهید. اگر تجربه‌ای در این زمینه دارید، حتماً در بخش نظرات با والدین دیگر به اشتراک بگذارید.

همه چیز درباره ادرار نوزاد ۰ تا ۳ ماه

تعداد طبیعی ادرار در ۳ ماه اول

طبق دستورالعمل AAP و NHS:

• روز اول: ۱–۲ پوشک
• روز دوم: ۲–۳ پوشک
• روز سوم: ۳–۴ پوشک
• از روز پنجم به بعد: ۶ تا ۸ پوشک کاملاً خیس در ۲۴ ساعت

این یعنی نوزاد آب کافی دریافت می‌کند.

اگر تعداد پوشک کمتر است:

1. کمبود شیر
2. کم‌آبی (دهیدراتاسیون)
3. مشکل در شیردهی

در این حالت سریع با پزشک یا متخصص شیر مادر صحبت کنید.

رنگ طبیعی ادرار

1. شفاف یا زرد روشن: کاملاً طبیعی
2. زرد تیره: کم‌آبی خفیف
3. نارنجی/صورتی: ممکن است کریستال‌های اورات باشد (در روزهای اول طبیعی است)
4. مخلوط با خون: علامت هشدار

کریستال اورات چیست؟

بسیاری از نوزادها در ۴–۵ روز اول لکه نارنجی یا صورتی آجر مانند در پوشک دارند.
این معمولاً طبیعی است، اگر:

• بدون تب
• بدون بی‌حالی
• نوزاد خوب شیر بخورد

اما اگر بعد از روز پنجم ادامه داشت → نیاز به بررسی.

چه زمانی ادرار نوزاد خطرناک است؟

طبق توصیه AAP:

فقط ۱–۲ بار ادرار در روز پس از روز پنجم

ادرار خیلی تیره و غلیظ

ادرار با بوی بسیار شدید

وجود خون

همراهی با تب یا بی‌حالی

→ مراجعه فوری لازم است.

همه چیز درباره مدفوع نوزاد ۰ تا ۳ ماه

اولین مدفوع نوزاد (مکونیوم)

رنگ: سبز تیره / سیاه

چسبنده و بدون بو

معمولاً در ۲۴ ساعت اول دفع می‌شود
عدم دفع → نیاز به بررسی فوری

مدفوع نوزاد شیر مادر

طبق مطالعات PubMed، مدفوع نوزادانی که شیر مادر دریافت می‌کنند:

زرد خردلی

با دانه‌های ریز (شبیه دانه کنجد)

بوی ملایم

۲ تا ۶ بار در روز در هفته‌های اول

بعد از هفته ۴ ممکن است هر چند روز یک‌بار دفع کنند و کاملاً طبیعی است

مدفوع نوزاد شیرخشک

قهوه‌ای مایل به زرد

سفت‌تر از شیر مادر

بوی شدیدتر

معمولاً ۱ تا ۳ بار در روز

رنگ‌های مختلف مدفوع: کدام طبیعی است؟

رنگ طبیعی؟ دلیل

• زرد : طبیعی‌ترین رنگ
• نارنجی: مخصوصاً در شیرخشک‌خورها
• سبز: تغییر شیر مادر، مصرف آهن، یا عبور سریع غذا
• قهوه‌ای: طبیعی در شیرخشک‌خورها
• سبز خیلی تیره: گاهی طبیعی، گاهی به دلیل آهن

رنگ‌هایی که خطرناک هستند:

رنگ دلیل احتمالی اقدام

قرمز: وجود خون مراجعه سریع
سفید/طوسی: مشکل کبد و صفرا (کلستاز) اورژانسی
سیاه : چسبنده بعد از روز سوم خون هضم‌شده مراجعه به پزشک

یبوست در نوزاد ۰ تا ۳ ماه

طبق AAP:
نوزاد شیر مادر تقریباً هیچ‌وقت یبوست واقعی نمی‌گیرد.

علامت‌های یبوست واقعی:

مدفوع گلوله‌ای سفت

گریه هنگام دفع

شکم سفت و نفاخ

بی‌اشتهایی

علت‌ها

• شیرخشک نامناسب
• کم‌آبی
• حساسیت پروتئین گاوی
• مشکلات گوارشی نادر

→ نیاز به ارزیابی پزشک

اسهال در نوزاد

ویژگی‌های مدفوع اسهالی:

1. آبکی، رقیق
2. تعداد زیاد (بیش از ۸ بار)
3. همراه با بی‌قراری یا تب

اگر مدفوع «آب مانند» شد و هر ۳۰–۶۰ دقیقه تکرار شد → نیاز به مراجعه فوری (خطر کم‌آبی).

ارتباط تغذیه و تغییر در مدفوع

در شیر مادرخورها:

تغییر رژیم غذایی مادر روی رنگ اثر دارد
مثال: مصرف سبزیجات و مکمل آهن → مدفوع سبز

در شیرخشکی‌ها:

نوع شیرخشک

فرمول‌های حاوی آهن

تغییر برند → تغییر موقت رنگ و قوام

بوی مدفوع نوزاد

شیر مادرخور: بوی ملایم و شیرین

شیرخشک: بوی تندتر

اسهال عفونی: بوی بسیار شدید همراه با آبکی بودن

نشانه‌های خطر در مدفوع

• خون روشن یا رگه‌ای
• مدفوع سفید، گچی یا خاکستری
• اسهال شدید آبکی
• عدم دفع بیش از ۳ روز (مخصوص نوزاد شیرخشک)
• استفراغ صفراوی همراه با بی‌حالی

→ این موارد باید سریع بررسی شوند.